Kazania na Boże Narodzenie i Objawienie Pańskie. Seria: Biblioteka Europejska

Do niedawna sądzono, że Augustyn uważał święto Narodzenia Pańskiego za o wiele niższe rangą od świąt Paschy. Interpretacja ta oparta była na liście do pewnego kapłana, Januariusza (List 55), napisanym ok. roku 400, gdzie Augustyn powiada, że Pascha stanowi „sakrament” (sacramentum), a Boże Narodzenie jedynie „wspomnienie” (memoria). Wielkanoc dla Augustyna zawiera w sobie rzeczywiście Bożą moc, która udziela się uczestnikom liturgii, co sprawia, że wierni razem z Chrystusem przechodzą ze śmierci do życia. Pascha nie jest tylko wspomnieniem wydarzenia historycznego, ale rzeczywistym misterium, gdzie dzieje się coś realnego, choć niedostępnego dla zmysłów (łacińskie sacramentum oznacza również „misterium”, „tajemnicę”). (…) Hubertus Drobner wykazał jednak, że taka interpretacja jest błędna i oparta tylko na jednym liście z wczesnego okresu działalności Augustyna. Analiza kazań na Boże Narodzenie pokazuje, przeciwnie, że biskup Hippony widział w uroczystości Narodzenia Pańskiego również „sakrament”, podobny do Paschy, choć nie tak znaczący. W kazaniach tych bowiem pojawiają się określenia takie jak „tajemnica” (mysterium), „uświęcenie” (consecratio) oraz właśnie „sakrament” (sacramentum), wskazujące, że wspólna celebracja 25 grudnia oznacza rzeczywiste uczestnictwo w Bożych tajemnicach. W teologii Augustyna słowo sacramentum odnosi się do jakiegoś materialnego, istniejącego w czasie i przestrzeni przedmiotu, wydarzenia lub słowa, które nie tylko jest znakiem rzeczywistości wiecznej i niematerialnej, ale ma moc wznoszenia duszy od tego, co materialne, ku temu, co duchowe, zgodnie z neoplatońską wizją rzeczywistości.