Między wschodem a zachodem. Z dziejów kultury pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego

Pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie to z jednej strony teren bezpośredniego sąsiedztwa Polaków i Słowiańszczyzny "ruskiej", ale też z drugiej to bardzo rozległy obszar, na którym następowało przez stulecia stykanie się kultury polskiej i wschodniosłowiańskiej oraz ich wzajemne oddziaływanie wykraczające swymi konsekwencjami niekiedy daleko poza Europę Środkowo-Wschodnią. Bezpośrednia koegzystencja polsko-ruska była i jest polem różnie rozumianych konfrontacji, niekiedy bardzo dramatycznych. Znacznie donioślejsze znaczenie ma jednak tysiącletnie oddziaływanie na siebie kultury ruskiej, silnie związanej ze wschodnim chrześcijaństwem i polskiej łączonej z kultura łacińską. W ciągu dziejów aż do dziś relacje polsko-katolickie z jednej strony oraz wschodniosłowiańskie i prawosławne z drugiej strony pełne były wzajemnej podejrzliwości, niechęci, nawet wrogości, ale też i pewnej wzajemnej fascynacji. Przy tym i Polacy, i Wschodni Słowianie (Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini) czuli się zawsze związani z kulturą ogólnoeuropejską. Stąd różne zjawiska w literaturze, języku czy życiu religijnym tych narodów powiązane były i są z tendencjami zmian w kulturze euroatlantyckiej. Niniejszy tom stanowi zbiór artykułów, poświęconych dawnym i współczesnym przejawom i powiązaniom kulturalnym polsko-wschodniosłowiańskim, z pewnym naciskiem na postrzeganie tych związków do strony polskiej. Publikacja podzielona jest na dwie części: językoznawstwo oraz kultura i literatura. (ze Wstępu)