Pál Teleki (1879–1941)

Niniejsza książka jest pierwszą pełną monografią w języku polskim poświęconą Telekiemu. Czytelnik polski zyskuje tym samym okazję, aby w całej pełni poznać to szczególne życie, balansujące na granicy nowoczesności i tego, co przednowoczesne – biografię, która ukazuje niezwykłą złożoność historii Węgier i Europy w pierwszej połowie XX w.

Pál Teleki (1879–1941) jest jednym z polityków węgierskich XX w. najczęściej – oprócz przywódcy Węgier międzywojennych Miklósa Horthyego – wymienianych w debacie publicznej. Dwukrotny premier, minister, niestrudzony organizator, łączył w swym życiu rolę badacza, ideologa i wychowawcy. Należy przy tym do postaci, które najściślej wiążą się z najnowszymi dziejami stosunków polsko-węgierskich.

Miał znaczny udział w zorganizowaniu pomocy (transporty z amunicją i wyposażeniem wojskowym), której rząd węgierski udzielił Wojsku Polskiemu walczącemu z Armią Czerwoną. W 1935 r. uczestniczył w jamboree polskiego harcerstwa w Spale. Już latem 1939 r. oznajmił Hitlerowi, że Węgry nie wezmą udziału w zbrojnej agresji na Polskę. Po ataku Niemców i Sowietów za jego sprawą Węgry przyjęły na swoim terytorium zbiegłych polskich żołnierzy i ludność cywilną. W 2001 r. decyzją Prezydenta RP został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.