Studia nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku. Tom 2

Trzy lata temu ukazał się inauguracyjny tom Studiów nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku - pierwszej i dotychczas jedynej pracy zbiorowej, mającej ukazywać te służby, działające w naszym kraju od odzyskania niepodległości do końca stulecia. Ryzykowna, ale i kusząca formuła, sprawdziła się. Książka spotkała się z dobrym przyjęciem, czego potwierdzeniem była - poza szybkim rozejściem się nakładu i kolejnymi omówieniami - bardzo duża liczba zgłoszeń do następnej publikacji w tej serii. Nadesłane do redaktorów teksty pozwoliły na przygotowanie kolejnych tomów niemal jednocześnie. „Dwójka” trafia obecnie do księgarń, a „trójka” będzie wydana jeszcze w 2015 r. Trwają intensywne prace nad tomem czwartym, który ma szanse ukazać się w drugiej połowie 2016 r. (będzie się z nim wiązać pewna niespodzianka dla Czytelników).

Obecnie wydany tom drugi zawiera szeroką panoramę tematów związanych z wywiadem i kontrwywiadem, od tekstu Jerzego Gaula (Józef Piłsudski wobec wykorzystywania wywiadu w walce politycznej w latach I wojny światowej) do Przemysława Gasztolda-Senia (Kontrwywiadowcza ochrona kontraktów wojskowych PRL w Libii w latach osiemdziesiątych XX w.). W tak zaznaczonych ramach chronologicznych znalazły się teksty w większości doświadczonych, ale i początkujących badaczy, reprezentujących różnorakie spojrzenia i prezentujących zwykle niebanalne wnioski. Pojawiły się teksty zarówno o II Rzeczypospolitej, jak i o okresie II wojny światowej czy latach Polski Ludowej.

Wydarzeniem jest obszerny, liczący 200 stron tekst Adama Nogaja Pierwsze powojenne operacje agenturalne Oddziału II Sztabu Generalnego WP (1945-1947). W tomie opublikowano również artykuły o charakterze syntetycznym (np. Konrad Paduszek, Organizacja i kadra kierownicza polskiego kontrwywiadu wojskowego w latach 1918-1945) i monograficznym (np. artykuł Tomasza Rabanta, próbującego wyjaśnić, kto odpowiada za śmieć konsula niemieckiego w Krakowie, Augusta K. Schillingera, zabitego we wrześniu 1939 r.). W liczącym niemal 800 stron wydawnictwie Czytelnik znajdzie też interesujące teksty źródłowe (w tym obcojęzyczne), a do książki dołączona została płyta z filmem szkoleniowym pt. Z całą surowością prawa…, przygotowanym na zlecenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w 1981 r., a poruszającym zagadnienie zdrady i szpiegowskiej działalności Leszka Chrósta. Do filmu nawiązuje artykuł Pawła Skubisza pod zbliżonym tytułem. Redaktorzy planują, aby podobne załączniki znalazły się i w kolejnych tomach.