Armija polska we Francji w świetle faktów

Armja polska we Francji w świetle faktów" jest krótkim, skromnym opowiadaniem, nakreślonym z pamiętnika żołnierskiego - epizod rozlicznych przeżyć bojownika wolności, Wincentego Skarzyńskiego.

Autor ukazuje nam szczegóły, dotyczące Armji Polskiej w Ameryce, później nazwanej "Armją Polską we Francji" lub popularnia "Armiją Hallerowską".

Opis przybycia statku amerykańskiego z pierwszym bataljonem jest naprawdę wzruszający, niemniej uderzają czytelnika swą energią sceny z frontu francuskiego i tragedja bezowocnego czekania Armji Polskiej powrotu do Ojczyzny przez Berlin lub Gdańsk. Powitanie wysłanników ówczesnego naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego przez Generała Hallera jest końcowym epizodem wspomnień i jest jakby symbolem scalenia się wojskowego i politycznego odradzającej się Rzeczypospolitej, dla której przelewała się krew polska na wszystkich frontach gigantycznych zmagań, dla której popłynęła krasnym strumieniem w bohaterskiej obronie Lwowa i Warszawy.

Autor starał się pozostawać zawsze w ukryciu, nie wysuwał dla zaszczytów i honoru swej osoby - to też nie umiano, czy nie chciano go poprzeć... z pewnością jednak zyskał jedno pewne przekonanie, że służył ojczyźnie według wszystkich swych sił i to przekonanie starczy mu za wszystkie nagrody ludzkie.