Diecezja kujawsko-kaliska

Diecezja włocławska jest jedną z najstarszych diecezji w Polsce. Powstała w XII w., choć niektórzy badacze uważają, że jej istnienie sięga wcześniejszych lat. W ciągu wieków wiele razy zmieniała swoją nazwę oraz granice. To historia niezwykle ciekawa i bogata. W dziejach diecezji swoją obecność zaznaczyło wiele wybitnych osób, ważnych dla historii Polski i Kościoła.

Znawca historii diecezji włocławskiej, ks. Witold Kujawski, opracował dzieje diecezji z okresu 1818-1925, gdy nosiła nazwę kujawsko-kaliskiej. Opracowanie to w ciekawy sposób przedstawia genezę przeobrażenia diecezji kujawsko-pomorskiej w kujawsko-kaliską (okres rozbiorów Polski), kształt diecezji, kapłanów i duszpasterstwo, szkolnictwo, miejsca pielgrzymkowe i sanktuaria, zakony, sytuację diecezji po odzyskaniu niepodległości przez Polskę.

Książka ta to nie tylko opracowanie historyczne. Dodano także dodatki źródłoznawcze. Pierwszy zawiera wykaz źródeł archiwalnych dotyczących tego okresu, a także czasu bezpośrednio poprzedzającego powstanie diecezji kujawsko-kaliskiej.

Drugi dodatek źródłoznawczy zawiera wszystkie archiwalia dotyczące parafii zarówno diecezji kujawsko-kaliskiej, jak i diecezji włocławskiej.

Archiwalia wymienione w książce można znaleźć w Archiwum Diecezji we Włocławku.

Interesujące są też zestawienia i wykazy tabelaryczne obrazujące przeobrażenia i życie diecezji kujawsko-kaliskiej. To prawdziwa gratka dla osób zajmujących się historią.

Wspaniałym dodatkiem do książki są także dwie mapy diecezji. Pierwsza przedstawia granice diecezji kujawsko-pomorskiej od początków istnienia do 1818 r. z wyodrębnieniem granic diecezji kujawsko-kaliskiej (wydana w 1890 r.). Druga z 1887 r. przedstawia diecezję kujawsko-kaliską. Została wykonana przez ks. Bernarda Gratowskiego, kapucyna z Zakroczymia, dla biskupa kujawsko-kaliskiego Aleksandra Kazimierza Bereśniewicza.