Hajdamacy

Lucyna Kulińska. Doktor nauk humanistycznych. Historyk, politolog, pracownik naukowy, działacz społeczny. Jest autorką licznych książek, artykułów i referatów poświęconych losom polskiej ludności kresowej.

Ruina jedynym była rezultatem chmielnicczyzny, ruina była jedynym ideałem hajdamaczyzny? Nic ludzkiego nie znajdziemy w hajdamakach, ani w archiwach ówczesnych, ani w pismach hajdamackich, ani w podaniach starych dziadów ukraińskich? Nie takim był Gonta, jakim go odmalował poeta, nie tacy byli panowie, których Gonta powyrzynał, popalił i pomordował, nie taka była Ukraina, jakby się komu tego chciało, nie tak zapatrywała się Ukraina na hajdamaków, jak wyśpiewywał Szewczenko i ani popi, ani poważni ludzie, ani trzeźwi włościanie, nie przyczyniali się do rozbojów Gonty i Żeleźniaka? Także w rosyjskim "Tarasie Bulbie" Gogola zmyśleni są - tacy Kozacy i Lachy - jakich nigdy nie było i być nigdy nie mogło?
Pantełejmon Aleksandrowicz Kulisz (1819-1897)