Opera Omnia. Tom IX/1. Wiara w piśmie i tradycji

Josepha Ratzingera Przyczynki do teologii fundamentalnej Peter Hofmann

Wykaz skrótów

Część A
Wiara

Pojęcie i urzeczywistnienie wiary

Wprowadzenie do: Joseph Ratzinger, Theologische Prinzipienlehre. Bausteine zur Fundamentaltheologie [Teologiczna nauka o zasadach. Komponenty teologii fundamentalnej], München 1982

Wiara jako poznanie i jako praktyka - podstawowa opcja chrześcijańskiego Credo

Co jest konstytutywne dla wiary chrześcijańskiej dzisiaj?
Status questionis
Wyrażenie tego, co konstytutywnie chrześcijańskie w Kościele pierwotnym
Strukturalne założenie wyrażenia: communio
Zadanie na dziś

Wiara jako nawrócenie - metanoia
Wprowadzenie: problem
O biblijnych podstawach metanoi
Przemiana i wierność
Duchowość i wspólnota
Dar i zadanie - mała droga

Wiara a doświadczenie
1. Doświadczenie jako warunek wszelkiego poznania
2. Granice doświadczenia
3. Stopnie doświadczenia
4. Doświadczenie chrześcijańskie
Dodatek: przykład biblijny

Siła wiary a wątpliwość wiary

Teologia jako nauka wiary

Wiara, filozofia i teologia
1. Jedność filozofii i teologii we wczesnym chrześcijaństwie
2. Odróżnienie, które stało się przeciwieństwem
3. Próba nowej relacji
Uwaga końcowa: Gnoza, filozofia i teologia

Interpretacja - kontemplacja - działanie Rozważania o misji akademii katolickiej
1. Dialog
2. Wolność
3. Centrum: prawda jako podstawa i miara wolności
4. Kult

O duchowej podstawie i kościelnym miejscu teologii
1. Nowy podmiot jako założenie i podstawa wszelkiej teologii
2. Nawrócenie, wiara i myślenie
3. Eklezjalny charakter nawrócenia i jego konsekwencje dla teologii
4. Wiara, przepowiadanie i teologia
5. Pokusa i wielkość teologii

Jedność wiary a pluralizm teologiczny Wprowadzenie i komentarz do tez I-VIII i X-XII Międzynarodowej Komisji Teologicznej
A. Wymiary problemu
Teza I
Teza II
Teza III
Teza IV
Teza V
Teza VI
Teza VII
Teza VIII
B. Kwestia trwałej ważności formuł dogmatycznych
Teza X
Teza XI
Teza XII

Pluralizm jako pytanie do Kościoła i teologii
1. Granica roszczenia Kościoła a pluralizm ludzkich decyzji
2. Pluralizm wewnątrz Kościoła
a) Kościół powszechny a Kościoły lokalne
b) Teologia i teologie

Theologia perennis? O aktualności i ponadczasowości w teologii
1. Prawo innych kultur
2. Uprzywilejowana pozycja kultury zachodniej?
a) Przywilej kultury łacińskiej
b) Przywilej kultury greckiej
c) Problem tomizmu
d) Dziejowość prawdy
3. Rzeczywistość Krzyża
4. Dzisiejsze zadanie teologii

Teologia katolicka [Artykuł w leksykonie, 1962]

Tendencje we współczesnej teologii katolickiej
Teologia świata
Teologia nadziei
Teologia religii

Uwagi o aktualności Krótkiego wprowadzenia do studium teologii Johanna Sebastiana Dreya

Wydział teologiczny a duszpasterstwo

O jakiej rzeczywistości mówi wiara?
Wywiad z Josephem kard. Ratzingerem

Czym jest teologia?

O rozumieniu wiary
Uwagi do: Karl Rahner Grundkurs des Glaubens, Freiburg 1976

Krótkie formuły wiary
O relacji formuły i interpretacji

Czym jest wolność wiary?
Homilia na zakończenie roku, 1979

Teologia i polityka kościelna
Czym jest teologia?
Kościół a teologia
Pojęcie "polityka kościelna"
Polityka kościelna a teologia

Przemówienie inaugurujące działalność Uniwersytetu Katolickiego w Eichstätt przekształconego z Wyższej Szkoły Teologicznej

Perspektywy uniwersytetu katolickiego
Wywiad AGORY z kard. Josephem Ratzingerem

Wprowadzenie do: Accademia Romana di San Tommaso d Aquino e di Religione Cattolica (red.), Matthias Joseph Scheeben. Teologo cattolico d ispirazione tomista, Città del Vaticano 1988

Co oznacza teologia?

Wiara a teologia
Wykład z okazji nadania doktoratu honoris causa teologii przez Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu

Mądrość - nasze prawdziwe powołanie

Część B
Tradycja

Próba zdefiniowania pojęcia Tradycji
Część pierwsza
Objawienie i Tradycja. Próba analizy pojęcia Tradycji
I. Status questionis
II. Tezy na temat relacji Objawienia i Tradycji
1. Objawienie i Pismo
2. Odmienne znaczenie Pisma w Nowym i Starym Przymierzu
3. Chrystus, Objawienie Boga
4. Istota Tradycji
5. Funkcja egzegezy

Część druga
O interpretacji Trydenckiego Dekretu o Tradycji
1. Pneumatologiczne ujęcie pojęcia Tradycji w zasadniczym projekcie kard. Cerviniego
2. Związek Tradycji z życiem Kościoła w różnych interwencjach podczas dyskusji na Soborze Trydenckim
3. Tradycja a dogmat kościelny
4. Sens Dekretu Trydenckiego

Tradycja [Artykuł w leksykonie, 1965]

Bez wiary w Chrystusa wszystko staje się jedynie tradycją. Inne religie, ekumenizm, dialog z Żydami: rozmowa z kard. Josephem Ratzingerem o roszczeniu chrześcijaństwa do prawdy

Pismo Święte i Tradycja.
Rec. do: Josef Rupert Geiselmann, Die Heilige Schrift und die Tradition. Zu den neuen Kontroversen über das Verhältnis der Heiligen Schrift zu den nichtgeschriebenen Traditionen, [Pismo Święte i Tradycja. O nowych kontrowersjach na temat relacji Pisma Świętego wobec niepisanych Tradycji] Freiburg 1962

Chrzest i formułowanie wiary - kształtowanie Tradycji i liturgia
1. Relacja chrztu i formułowanie wiary w teologii drugiego tysiąclecia chrześcijaństwa
a) Wiara jako warunek chrztu
b) Miejsce wiary w liturgii chrztu
2. Chrzest i formułowanie wiary w pierwotnym Kościele

Antropologiczne uzasadnienie pojęcia Tradycji
Tradycja i człowieczeństwo
1. Tradycja jako warunek człowieczeństwa
2. Tradycja jako zagrożenie człowieczeństwa
3. Podstawowy problem nowożytności: Tradycja czy zerwanie z Tradycją jako droga do człowieczeństwa?
Pytanie o Jezusa jako warunek teologicznej odpowiedzi na dylemat nowożytności
1. Afirmacja Tradycji i krytyka Tradycji u Jezusa
2. Łączące centrum: Świadomość posłannictwa u Jezusa
3. Główna podstawa: Relacja Jezusa z Bogiem
Spojrzenie na problem: Kościół, chrześcijaństwo i Tradycja

Znaczenie Ojców w strukturze wiary
I. Aporie tematu
1. Interpretacja Pisma i teologia Ojców
2. Pojęcie Tradycji i pytanie o aktualność myśli Ojców
3. Kościoły odłączone i "Ojcowie Kościoła"
II. Próba odpowiedzi
1. Ojcowie i "Ojcowie Kościoła"
2. Kto jest "Ojcem Kościoła"?
3. Podstawy funkcji Ojców w strukturze wiary
4. Konkretyzacje historyczne

Zbawienie i historia
I. Założenie zagadnienia
1. Podstawowe doświadczenie związku zbawienia i historii
2. Punkty wyjścia chrześcijańskiej formy problemu
II. Problematyka teraźniejszości
1. Etapy rozmowy
2. Historia jako antyteza ontologii
3. Poszukiwanie jedności historii i istoty

Rec. do: Johannes Betz i Heinrich Fries (red.) Kirche und Überlieferung [Kościół i Tradycja] Freiburg 1960

Dogmat i historia

Problem historii dogmatów w ujęciu teologii katolickiej
Uwagi wstępne: Znaczenie zagadnienia historycznego dla wiary i teologii
I. Aporia historii dogmatów w katolicyzmie i protestantyzmie
1. Rozstrzygnięcia Urzędu Nauczycielskiego Kościoła katolickiego w wieku XIX i na początku wieku XX
2. O prehistorii tych decyzji w katolicyzmie i protestantyzmie
II. Punkty oparcia dla historycznego rozumienia wiary w teologii katolickiej
1. W zakresie chrystologii
2. W zakresie pojęcia Objawienia
3. W zakresie pojęcia Tradycji
III. Zadanie historii dogmatów w ujęciu teologii katolickiej
1. Możliwość i sens historycznego spojrzenia na dogmat
2. Kwestia dalszego rozwoju sformułowanego dogmatu
3. Nauka i wiara
Dyskusja

O kwestii historyczności dogmatów
I. Czym jest historyczność?
II. Czym jest dogmat?
III. Historyczność dogmatu

Dogmat w historii
Uwagi na marginesie
Próba krytyki dogmatyzmu

Być chrześcijaninem - przekonywająco wyjaśnić
Rec. do: Hans Küng, Christ sein [Być chrześcijaninem], München 1974

Kto odpowiada za twierdzenia teologii?
W kwestii metody

To, co w Kościele zmienne i niezmienne

Rec. do: Gottlieb Söhngen, Der Weg der abendländischen Theologie. Grundgedanken zu einer Theologie des "Weges", [Droga teologii zachodniej. Podstawowe myśli o teologii "drogi"] München 1959

Rec. do: Alfred Adam, Lehrbuch der Dogmengeschiche 1: Die Zeit der Alten Kirche [Podręcznik historii dogmatów 1: Czas Kościoła pierwotnego] Güterloh 1965

Teologia a Urząd Nauczycielski Kościoła

Kościół i teologia naukowa

Instrukcja O powołaniu teologa w Kościele
Uwaga wstępna
1. Prezentacja
2. O dyskusji nad tekstem
a) Autorytet tylko przy nieomylności?
b) Urząd Nauczycielski, uniwersytet i środki masowego przekazu
c) Tradycja prorocka przeciwko Tradycji biskupiej?

Teologia i Urząd Nauczycielski
Synchronia i diachronia w naukach, w filozofii i w teologii
Pismo Święte: słowo bosko-ludzkie
Pismo, Kościół, Urząd Nauczycielski i teologia

Archiwum Kongregacji Nauki Wiary
Uwagi z okazji jego otwarcia w 1998 roku

Uwagi o motu proprio
"Ad tuendam fidem" i do "Doktrynalnego komentarza" Kongregacji Nauki Wiary
1. O prehistorii końcowej formuły Professio fidei
2. O problematyce prawnokościelnej
3. Kwestia drugiej płaszczyzny przyzwolenia wiary
4. "Komentarz doktrynalny" Kongregacji Nauki Wiary

Teologia na uniwersytetach państwowych