Papieże wobec problemów teologicznych XIX wieku

Przedmiotem tego opracowania jest okres XIX wieku. Jest to czas ciekawy, a zarazem mało znany polskiemu czytelnikowi. Czas zupełnie innej świadomości Kościoła niż nam współczesna, a przecież czas uczenia się i dojrzewania wielkich idei i wielkich przemian. Pamięć większości współczesnych katolików sięga najdalej do Soboru Watykańskiego II. Nie da się jednak zrozumieć znaczenia tego przełomowego wydarzenia w dziejach Kościoła bez znajomości problemów i wyzwań, jakim podlegał on od czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Można zaryzykować tezę, że to dopiero Vaticanum II dokonało pojednania Kościoła ze światem, o czym marzyli hierarchowie XIX i pierwszej połowy XX wieku. Nowożytność doprowadziła do sekularyzacji większości obszarów społecznych i kulturowych. Również samej teologii katolickiej postawiła szereg wyzwań intelektualnych, z którymi Kościół długo się zmagał. Jak się wydaje, to właśnie w XIX wieku zmagania te przybrały najbardziej dramatyczną postać.