Sprawiedliwość i polityka. Działalność Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich/Hitlerowskich w Polsce 1945-1989

Sprawiedliwość i polityka. Te dwa słowa tworzą rdzeń tytułu książki Łukasza Jasińskiego „Sprawiedliwość i polityka. Działalność Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich/Hitlerowskich w Polsce 1945-1989”. Autor pokazuje uwikłanie w politykę zarówno Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich/Hitlerowskich w Polsce, jak i całego procesu powojennych rozliczeń. W przypadku Głównej Komisji przykładów jest bez liku. Poczynając od zmiany nazwy instytucji w 1949 r. po powstaniu państwa „dobrych” Niemców, czyli Niemieckiej Republiki Demokratycznej, odkąd to zbrodnie były już przede wszystkim „hitlerowskie”, a ich żyjący sprawcy przebywali już niemal wyłącznie w Niemczech Zachodnich, a nie w zaprzyjaźnionym kraju socjalistycznym. W latach sześćdziesiątych, po reaktywowaniu prac Głównej Komisji po kilkunastu latach faktycznego „uśpienia” instytucja ta była instrumentalnie wykorzystywana zarówno w polityce i propagandzie władz PRL wobec Republiki Federalnej Niemiec, jak i w wymiarze wewnętrznym, przede wszystkim w kampanii „antysyjonistycznej” lat 1967-1968. Te ostatnie karty należą niewątpliwie do najciemniejszych w historii instytucji opisywanej przez Łukasza Jasińskiego. Autor wielokrotnie podkreśla w swojej książce, że ingerencja polityczna i brak demokratycznego państwa prawa negatywnie ważyły na działalności Głównej Komisji i całym procesie rozliczeń zbrodni popełnionych w czasie wojny. Poszukiwanie sprawiedliwości było naznaczone, a często zdeformowane przez politykę.