Wiara i życie. Świadectwa duchowych przeżyć osób prześladowanych na Podolu w latach 1918-1990

Zmiany, jakie nastąpiły na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Europie Środkowo-Wschodniej, wraz z odrodzeniem życia religijnego przyniosły możliwość sięgnięcia do ludzkiej pamięci, aby odtworzyć historię Kościoła katolickiego i konkretnych osób wierzących w Chrystusa na terytorium reaktywowanej diecezji kamieniecko-podolskiej obrządku łacińskiego. Pojawiła się niepowtarzalna szansa źródłowego opracowania nie tylko dziejów świątyń i kościelnych struktur, ale przede wszystkim ukazania duchowych zmagań konkretnych ludzi prześladowanych za wiarę w okresie komunistycznego zniewolenia.

Materiał wspomnieniowy zebrany przez księdza magistra Pawła Gonczaruka stanowi właśnie taką próbę spojrzenia na życie duchowe osób prześladowanych za wiarę na Podolu w latach 1918-1990. Ukazuje konkretnych ludzi, którym przyszło za przekonania religijne zapłacić prześladowaniami. Z przejmujących relacji wyłania się obraz antyreligijnej ideologii komunistycznych władz i wyrafinowanych sposobów represji stosowanych wobec wierzących. Zebrany materiał wyraziście ukazuje delikatny obszar życia duchowego osób prześladowanych; rozwój ich wiary i modlitwy, praktyki sakramentalne, czynione niejednokrotnie w stanie wielkiego zagrożenia, które przynosiły bogate owoce duchowe. Wartość świadectw dawanych Chrystusowi, często w sposób niepozorny, okazała się ponadczasowa. Prześladowani stali się nie tylko wzorcami postaw heroicznych dla współczesnych sobie ludzi, ale również dla obecnych pokoleń. W zapisanych słowach osób, z których niemal wszyscy odeszli już do wieczności, tkwią głębokie prawdy o ludzkich dramatach i duchowych rozterkach, słabościach i zwycięstwach heroicznego zawierzenia Bogu. Zebranie tak bogatego materiału wymagało niemałego trudu, wiążącego się nie tylko z potrzebą poświęcenia czasu przy gromadzeniu i opracowywaniu relacji, ale też z umiejętnością dojrzałego słuchania. Wymagało wielkiej delikatności i odpowiedniego podejścia, aby zyskać zaufanie osób doświadczonych boleśnie przez życie i nierzadko obawiających się represji ze strony tych, którzy kiedyś stosowali je programowo.

ks. Jan Niemiec, fragment Wstępu