Bez wątpienia było warto! Z Markiem Adamkiewiczem rozmawia Michał Siedziako

Marek Adamkiewicz to jedna z najbardziej znanych postaci zarówno szczecińskiej, jak i ogólnopolskiej opozycji demokratycznej okresu PRL. Przez pryzmat jego biografii można poznać historię najważniejszych młodzieżowych środowisk opozycyjnych w Polsce począwszy od lat siedemdziesiątych, po końcówkę lat osiemdziesiątych. Rola, którą w tej historii odegrał, była przy tym w wielu przypadkach niebagatelna, w jednym zaś wręcz kluczowa, dla rozwoju wydarzeń w całym kraju.
Współzałożyciel wrocławskiego Studenckiego Komitetu Solidarności, lider szczecińskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów i Akademickiego Ruchu Oporu, kolporter niezależnych wydawnictw, wreszcie człowiek, którego protest przeciwko treści peerelowskiej przysięgi wojskowej stał się iskrą, która doprowadziła do powstania ogólnopolskiego Ruchu „Wolność i Pokój”, następnie jego aktywny uczestnik. Swoją aktywność opozycyjną przypłacał licznymi represjami. Relegacja ze studiów, uniemożliwienie obrony pracy magisterskiej napisanej po podjęciu kolejnych, internowanie, osadzenie w zwykłym, kryminalnym więzieniu, utrudnianie podjęcia normalnej pracy, nagminne nękanie zatrzymaniami na 48 godzin, rewizjami czy wyrokami kolegiów do spraw wykroczeń - to wszystko nie złamało jednak woli oporu młodego opozycjonisty, który o swojej działalności rozmawia w prezentowanej książce z Michałem Siedziako.

***

Historycy zajmujący się dziejami najnowszymi mają tę dogodność, że mogą korzystać z relacji świadków i uczestników wydarzeń, które opisują. Relacje te wymagają oczywiście podejścia krytycznego, powinny być też konfrontowane ze wspomnieniami innych osób, a także z materiałami aktowymi. Jednakże można śmiało stwierdzić, że wizja historii najnowszej, skonstruowana bez wykorzystania świadectw uczestników i świadków, jest ułomna i niepełna. Gromadzenie relacji ustnych nie jest zadaniem łatwym. Wymaga dobrej znajomości faktografii historycznej, umiejętności warsztatowych (także tych o charakterze dziennikarskim), a nawet pewnej znajomości psychologii. Szczególnie trudne jest przeprowadzenie rozległego wywiadu rzeki, a właśnie takiego zadania podjął się w swojej książce Michał Siedziako. Wyszedł z tej próby niewątpliwie zwycięsko.
Marek Adamkiewicz to postać na poły legendarna. Wieloletni zasłużony opozycjonista, powszechnie znany stał się, gdy jako pierwszy z serii objectorów odmówił złożenia przysięgi wojskowej. Akcja w jego obronie zmobilizowała szerokie kręgi ludzi „Solidarności” oraz NZS i doprowadziła do powstania znaczącego i aktywnego ruchu pacyfistycznego „Wolność Pokój”. Wywiad rzeka z Markiem Adamkiewiczem siłą rzeczy jest więc cennym źródłem historycznym”.

Fragment recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Polaka