Regionalny wymiar Solidarności 1980-1981. Szczecin na tle kraju

Publikacja jest pokłosiem konferencji „Regionalny wymiar »Solidarności« 1980-1981. NSZZ »Solidarność« Regionu Pomorze Zachodnie na tle ogólnopolskim", którą zorganizował szczeciński oddział IPN w czerwcu 2011 r. Publikacja prezentuje „Solidarność" w regionie w szerszym kontekście historycznym. Poza tekstami odnoszącymi się do Pomorza Zachodniego w tomie znalazły się zatem także opracowania dotyczące wydarzeń ogólnopolskich oraz innych regionów kraju.

Zbiór otwiera artykuł Artura Kubaja, który nakreślił historię NSZZ „Solidarność" Pomorza Zachodniego w latach 1980-1981. Tekst, dotykając kluczowego z punktu widzenia tematu publikacji zagadnienia, stanowi punkt wyjścia do rozważań podejmowanych przez poszczególnych autorów. W kolejnym artykule Michał Paziewski podjął rozważania na temat idei społeczeństwa obywatelskiego w kontekście działalności „Solidarności" w regionie. Michał Siedziako scharakteryzował natomiast aktywność Niezależnego Zrzeszenia Studentów, określanego niekiedy „studencką »Solidarnością«", na szczecińskich uczelniach. Kolejne dwa teksty przedstawiają działalność regionalnej „Solidarności" w optyce władz - Paweł Szulc pisze o lokalnych oficjalnych środkach masowego przekazu, Jan Macholak analizuje zaś nastawienie do związku wojewódzkich władz PZPR. Wśród tekstów poświęconych „Solidarności" w kraju jest tekst Krzysztofa Brzechczyna, który opisuje ideowe inspiracje programu „Solidarności". Z analizą myśli politycznej związku współgra artykuł Grzegorza Wołka na temat związkowych struktur. W dwóch następnych rozdziałach pracy przedstawiono ważne wydarzenia w historii związku w skali ogólnopolskiej, które rzutowały na jego działalność w regionach - Krzysztof Osiński pisze o tzw. kryzysie bydgoskim z marca 1981 r., Grzegorz Majchrzak zarysowuje zaś I Krajowy Zjazd Delegatów i jego rozpracowanie przez Służbę Bezpieczeństwa. W kolejnym artykule Michał Ruczyński poddał analizie działalność jednej z ważnych sekcji branżowych „Solidarności" - Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Poligrafii - oraz wydawany przez nią dwutygodnik „Kwadrat". Patryk Pleskot wyszedł w swoim artykule poza granice Polski, opisując oficjalne delegacje związku do krajów zachodnich w 1981 r.: do Włoch i Watykanu (styczeń), do Japonii (maj), do Szwajcarii (na sesję Międzynarodowej Organizacji Pracy; czerwiec) oraz do Francji (październik).

Autor nakreślił także, jak wyglądały rzeczone wyjazdy z perspektywy Szczecina. Dwa ostatnie teksty to spojrzenie na historię „Solidarności" w innych regionach, co stworzy czytelnikowi perspektywę porównawczą. Arkadiusz Kazański opisał dzieje regionu gdańskiego, Krzysztof Wasilewski przeanalizował zaś gorzowską prasę partyjną między sierpniem 1980 r. a grudniem 1981 r. Zbiór artykułów uzupełniają dwa aneksy. W pierwszym z nich zamieszczono zapis debaty zatytułowanej Szczecińska „Solidarność" od strajku sierpniowego do wprowadzenia stanu wojennego (wzięli w niej udział liderzy szczecińskiej „Solidarności": Marian Jurczyk, Andrzej Milczanowski, Stanisław Wądołowski, Stanisław Kocjan oraz Mieczysław Ustasiak). Drugi aneks stanowi wybór ikonografii ilustrującej wydarzenia prezentowane w tomie.