Glina, taniec i ogród

Glina, taniec i ogród to słowa - symbole z trzech różnych opowiadań biblijnych. Przed czytelnikiem wyłania się obraz Boga, który jak garncarz stwarza, a następnie niszczy swe dzieło po to, by stworzyć je na nowo. Biblia pokazuje, że tajemnica życia jest jak zaproszenie do świętego tańca - Dawidowego lub ewangelicznego. To właśnie "taniec" - jak mówi Autor - "pozwala na przejście od życia, które się kruszy i kurczy, do życia, które rozkwita, aby przynieść owoc". W ogrodzie Maria Magdalena stopniowo odkrywa, że historia nie kończy się definitywnie, kiedy kamień zamyka wejście do grobu, w którym złożono ciało Ukrzyżowanego. Jak ona i ty zwróć swą twarz w stronę nieoczekiwanego " Ogrodnika" , a wyruszysz w drogę wiodącą od smutku do radości paschalnej.

Tłumaczyła w jęz. włoskiego : Barbara Rzepka - mniszka i biblistka, należy do monastycznej wspólnoty Kamedułek w Rzymie i jest absolwentką Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie. Swoją fascynację Pismem Świętym rozwija przez egzegezę tekstu biblijnego i na drodze codziennego, monastycznego Lectio divina , którego jest popularyzatorką. W jej tłumaczeniu ukazały się także: G. Lerner, Krucjaty. Tysiąc lat nienawiści, Kraków 2003; G. Ravasi, Hiob. Dramat Boga i człowieka , cz. I, Kraków 2007; B. Giordano, Formacja kobiet konsekrowanych . Wskazówki psychologiczno-pedagogiczne , Kraków 2007.

WYWIAD z s. BARBARĄ RZEPKĄ na temat ks. prof. Jeana-Louisa Ska, autora nowej książki Glina, taniec i ogród , i pasji zgłębiania słowa Bożego - przeprowadziła Jadwiga Zięba.

JADWIGA ZIĘBA: Z radością witam Siostrę Barbarę Rzepkę, która należy do monastycznej wspólnoty Kamedułek w Rzymie. Będziemy rozmawiać o książce ks. prof. Jeana-Louisa Ska pt. Glina, taniec i ogród , ponieważ to Siostra przetłumaczyła tę pozycję z jęz. włoskiego i zainspirowała Studia Słowa, by wydać te eseje biblijne. Nie tylko znajomość języka i dokonane wcześniej przekłady książkowe czynią Siostrę kompetentnym tłumaczem wspomnianej publikacji. Jest Siostra absolwentką Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie, a wspomniany Autor był Siostry profesorem na tej uczelni. Proszę przedstawić czytelnikowi polskiemu, kim jest Jean-Luis Ska?

s. BARBARA RZEPKA: Szczęść Boże, pozdrawiam serdecznie wszystkich słuchaczy, i cieszę się z tego zaproszenia i z tego, że mogę przybliżyć słuchaczom także tę nową publikację i postać zupełnie nowego w Polsce autora. Cieszę się ogromnie i mam głęboką nadzieję, że zachęci ona wydawców Polskich do tłumaczenia i proponowania czytelnikowi polskiemu także innych książek tego autora, które już ukazały się w wielu innych językach. Autor pisze w języku francuskim, włoskim, czy angielskim, a tłumaczony jest również na hiszpański, kataloński, portugalski, chiński, czy koreański. Jean-Louis Ska jest belgijskim jezuitą i biblistą, specjalistą z zakresu Pięcioksięgu, wykłada egzegezę w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie. Jest erudytą, wielkim znawcą Pisma Świętego.

J.Z.: Co charakteryzuje prof. Ska jako biblistę?

B.R.: No właśnie, chciałam powiedzieć, że z jednej strony jest wielkim erudytą, z drugiej zaś w bardzo przystępny sposób potrafi przybliżać Słowo Boże swoim słuchaczom. Miałam okazję, na przykład słuchać lectio divina, czy takiej refleksji biblijnej profesora Ska, kiedy mówił do grona zupełnie niezwiązanego ze środowiskiem akademickim. I wtedy, rzeczywiście, oprócz tej głębi, którą zauważałam, gdzieś w tle wyłaniała się wielka erudycja, to znaczy, jego wielka znajomość, wielki warsztat studiów biblijnych. Pewną sympatyczną cechą sylwetki profesora Ska, jest to, że odnosi się często do Sherlock Holmes - swojego mistrza, jak go nazywa. To jak wiemy postać fikcyjna, bohater powieści i opowiadań kryminalnych, który rozwiązał wiele zagadek, bardzo zawiłych i tajemniczych, zagadek kryminalnych, a swoje śledztwa opierał na umiejętności obserwacji życia, ale także wiedzy z różnych dziedzin, między innymi znajomości kultur i religii. I tutaj profesor Ska przytacza często powiedzenie Sherlocka Holmesa, że nie ma nic ważniejszego od szczegółu. I w związku z tym prof. Ska w swoich dociekaniach biblijnych, ale także w wykładach, czy w lectio divina, w spotkaniach biblijnych, kiedy przedstawia swoją refleksję, często zwraca uwagę na szczegóły opowiadania biblijnego, na które sami może nigdy byśmy nie wpadli, i pokazuje związki pomiędzy tymi szczegółami. Często szczegóły są kluczem do zrozumienia całości opowiadania.

J.Z.: Dlaczego książka Glina, taniec i ogród jest godna uwagi?

B.R.: Myślę, że dlatego często zadajemy sobie mnóstwo różnych pytań i tekst biblijny jest dla nas bardzo trudny. A profesor Ska przedstawia te zawiłości Pisma w bardzo przystępny sposób. Właśnie w swojej książce Glina, taniec i ogród , która zawiera trzy eseje, trzy refleksje na temat różnych opowiadań biblijnych: od potopu, przez króla Dawida, aż po tajemnicę zmartwychwstania. Książka ta inspiruje i pozwala odkryć na nowo opowiadania, które znamy może od dzieciństwa, i często podchodzimy do nich w ten sposób, że kiedy czytamy początek opowiadamy to myślimy - a to już znam, to też już znam. I może jest nam trudno wniknąć i odkryć na nowo całą głębię tego słowa, które zresztą może do nas codziennie przemawiać w inny sposób. Tutaj prof. Ska potrafi wybić nas z rutyny, z przyzwyczajenia i z tego, co powiedzielibyśmy, że może być powierzchownym czytaniem słowa Bożego. Ponieważ często nas zaskakuje swoją myślą, jest odkrywczy i nietuzinkowy w swoim podejściu do słowa Bożego. Z drugiej strony wiemy, że nie jest to jakaś wybujała fantazja, lecz jego refleksja oparta jest na rzetelnych studiach - jak wcześniej mówiłam - i analizach naukowych Pisma Świętego.

J.Z.: Jaki obraz Boga wyłania się w tych esejów biblijnych według Siostry?

B.R.: Tutaj może wstrzymam się od odpowiedzi, ponieważ odebrałabym tym samym czytelnikom radość odkrycia, często nieznanego oblicza Boga podczas lektury książki. Zachęcam do lektury i zapewniam, że wyłoni się, a przynajmniej może wyłonić się dla wielu z nas - czytelników tej książki - obraz nowy, nieznany, jakieś aspekty, o których nawet nie pomyśleliśmy, że mogą odnosić się do Boga, do życia, do człowieka, ponieważ Biblia mówi o Bogu, o człowieku, o życiu ludzkim. Myślę, że dzięki tej książce, czytelnik może tę rzeczywistość odkryć na nowo.

J.Z.: Czy język profesora nie jest zbyt trudny? Do jakiego czytelnika się zwraca?

B.R.: Prof. Ska jest autorem takich publikacji, jak wprowadzenie do lektury Pięcioksięgu, oczywiście ma ona charakter bardziej egzegetyczny czy też wprowadzenie do analizy narracyjnej tekstu biblijnego i innych tego typu publikacji. Ale swoje refleksje kieruje także do szerokiego kręgu słuchaczy czy czytelników. Jest autorem wielu publikacji popularyzujących słowo Boże i bardziej przystępnych. Zresztą - cechą wielkich mistrzów jest to, że rzeczy trudne potrafią przedstawić w sposób prosty, dostępny i przede wszystkim taki, który dotyka głębin naszego serca. Tak jak słowo Boże samo w sobie często potrafi przeszyć nasze serce. Glina, taniec i ogród to książka skierowana do wszystkich, podobnie jak słowo Boże skierowane jest do każdego czytelnika. Każdego kto zechce wziąć z półki lub z biblioteki, czy z ławki kościelnej Pismo Święte - otworzyć je i czytać. Ktoś, kto jest wierzący lub niewierzący, kto jest dzieckiem czy dorosłym. Słowo Boże skierowane jest do każdego czytelnika. Uprzywilejowanym odbiorcą tej książki Jeana Louisa Ska jest moim zdaniem młodzież, z racji na jej genezę. Trzy eseje biblijne które zawiera są to konferencje wygłoszone przez Autora do młodzieży, która co roku przyjeżdża do klasztoru naszych braci kamedułów w Camaldoli, gdzie są dwa klasztory, cenobium, czyli wspólnota monastyczna i wyżej erem, gdzie żyją eremici. Takie miejsce we Włoszech przyciąga młodzież poszukującą głębi i sensu życia. I przy okazji nowego roku, w Sylwestra, zjeżdżają się tam setki młodych ludzi, do których kierowane jest Słowo i w tym wypadku, prelegentem był J. L. Ska, który jest wspaniałym głosicielem Słowa Bożego, który dotyka też tajemnic życia, pewnych trudnych stron życia. Nigdy nie ucieka od trudności. Uczy jak można stawić czoło ? powiedzielibyśmy - tym trudnościom.

J.Z.: Tym bardziej, że autor konfrontuje czytelnika z pytaniami, które nurtują młodzież. Dzisiejszy świat jest często brutalny i tchórzliwy i pozostawia niewiele miejsca na szczery entuzjazm młodzieży - zauważa prof. Ska. Autor. Wskazuje, że młodzi ludzie kryją w sobie pewien niepokój i stawiają sobie wiele poważnych pytań: Jak zachować prawdziwe ideały, jak nie utracić świeżości i entuzjazmu, który towarzyszy lub powinien towarzyszyć pierwszym wyborom życiowym? Co robić, aby nie być zbyt głęboko poranionym przez życie? Jak przetrwać nieuniknione rozczarowania? Jak żyć, aby zbyt szybko nie zgorzknieć, by nie stać się sceptycznym, a nawet cynicznym, zimnym i obojętnym wobec bolesnej rzeczywistości tego świata?

B.R.: I właśnie na tego typu pytania ta książka odpowiada? Przypominam sobie taki epizod przy okazji okolicznościowego wykładu J.-L. Ska - o którym wspominam w mowie Od tłumacza - wygłoszonego z racji setnej rocznicy założenia Papieskiego Instytutu Biblijnego, jeden ze studentów zadał mu pytanie: "Czy nie istnieje ryzyko utraty wiary, kiedy ktoś studiując Biblię napotyka teorie o jej powstawaniu i o historyczności opowiadań biblijnych? Co wtedy?". Pamiętam, że odpowiedź Profesora Ska była błyskawiczna. Odpowiedział: "Należy studiować więcej!". Czyli należy pogłębić, nie można zatrzymać się na powierzchownej znajomości i poddawać się zniechęceniu. Jeśli są trudności, to trzeba starać się je pokonać. Myślę, że właśnie tego uczy on młodych ludzi w swoich esejach biblijnych - dociekania. W tym roku w Polsce będą odbywały się Światowe Dni Młodzieży. Sądzę, że to jest dobry czas na publikację takiej książki.

J.Z.: Jestem pod wrażeniem, co można dostrzec podczas rozmowy, że Biblia Siostrę bardzo fascynuje?

B.R.: Oczywiście, muszę przyznać się do tego, że jestem zafascynowana Pismem Świętym. Zafascynowana słowem Bożym, właśnie tym, że Bóg w ludzkim słowie znalazł drogę do człowieka. Że Bóg znalazł to słowo, przez które może do nas dotrzeć. Nie jest to słowo, które spadło z nieba, a jakiś cudowny sposób, tylko zapisali je ludzie w przeciągu wielu wieków i nie jest to tylko dzieło jednego autora, który namozolił się i usiadł jednej nocy i napisał wspaniałą książkę Biblia. Tylko jest wiele rąk, wiele osób, wiele serc, które Bóg zaangażował do tego, żeby Pismo Święte powstało. I to mnie fascynuje. To jest to principium Wcielenia. Tak jak Jezus jest Słowem wcielonym, tak samo słowo Boże jest Słowem wcielonym w słowo ludzkie. Fascynuje mnie, że Bóg wybrał ludzką drogę do ludzkiego serca. Myślę, że to, co ludzkie jest też naszą drogą do Boga.

J.Z.: Na koniec naszej rozmowy chciałbym zapytać: Czego by Siostra życzyła czytelnikom?

B.R.: Wielkiej przygody. Jest to krótka książka. Kiedy człowiek kończy ją czytać, chciałby na nowo zacząć ciąg dalszy. Myślę, że tym ciągiem dalszym będą kolejne publikacje. Życzę wszystkim czytelnikom wielkiej przygody w spotkaniu ze słowem Bożym przez refleksje i przez dociekania, którymi dzieli się w tej książce prof. Jean-Louis Ska.

J.Z.: Życzę dalszego pogłębiania słowa Bożego i serdecznie dziękuję za rozmowę.