Communio nr 4(154)/2006. Sport

Czy uświadamialiśmy sobie, że gdy media mówiły o papieżu Janie Pawle II jako o "Bożym atlecie", posługiwały się wówczas spontanicznie wyrażeniem, jakie się pojawiło w zhellenizowanym judaizmie, zanim jeszcze św. Paweł posłużył się metaforami sportowymi, omawiając życie chrześcijańskie? Ukazuje to wielką wagę wychowania sportowego i wartości sportu w budowaniu moralności chrześcijańskiej. Mamy tu bowiem dziedzictwo miasta/państwa greckiego – pewien transfer kulturowy, jakby powiedziano to dzisiaj.
Wraz z oficjalnym uznaniem chrześcijaństwa za panowania Konstantyna najbardziej radykalni chrześcijanie stawali się coraz bardziej przeciwni omawianym widowiskom i zawodom sportowym oraz starali się wpływać na ustawodawstwo cesarskie, samo jednak ponawianie praw w tej dziedzinie w całym wieku IV dowodzi dosyć wyraźnie istnienia oporu opinii większościowej i ogólnego przywiązania do gier. Walki gladiatorów trwały więc aż do V wieku; cyrki w Arles i w Kartaginie były wykorzystywane do VI wieku, a pasja wyścigów zaprzęgów konnych przeniosła się z Rzymu do cesarstwa bizantyjskiego.
W tym nowym kontekście chrześcijaństwa u kresu Starożytności Augustyn zwraca się do tłumów cisnących się wciąż w budowlach sportowych i potępia w sposób bardzo ogólnikowy kulturę takiego widowiska: theatrica; jego nagana obejmuje wszystkie ówczesne spektakle, zarówno sportowe, jak i inne, jako pewne formy ucieleśnienia politeizmu. Ujmuje też nieco inaczej zagadnienie "dobrych zawodów" lub "dobrej walki": walka-widowisko nie polega już (u niego) na fizycznym zmaganiu się ze zwierzętami w amfiteatrze, lecz na rozważaniu wzoru męczenników, aby prowadzić życie prawdziwie chrześcijańskie pod okiem Boga i wspólnoty kościelnej; jest to bowiem jedyny spektakl godny tego miana, który sam Bóg podaje wiernym do rozważania.
(por. Marie-Francoise Baslez, Antyczne chrześcijaństwo wobec kultury sportowej świata grecko-rzymskiego)